Iedereen die actief is binnen een Vereniging van Eigenaars (VvE) weet: besluiten nemen gaat via stemmen. Soms lijkt dat heel eenvoudig – je steekt je hand op voor of tegen een voorstel – maar in de praktijk blijken er geregeld misverstanden te bestaan over iets wat op het eerste gezicht een kleinigheid lijkt: wat gebeurt er eigenlijk met een blanco stem of als iemand zich onthoudt van stemming? Telt dat wel of niet mee? En wat betekent dat voor de uitslag?
Die vraag is belangrijker dan je denkt. Stel je een VvE voor waar tien leden aanwezig zijn bij een vergadering. Een voorstel om het trappenhuis te schilderen krijgt vier stemmen vóór, drie stemmen tegen en drie mensen stemmen blanco. Is het voorstel dan aangenomen? Of juist niet?
Verschil tussen quorum en vereiste meerderheid
Bij het nemen van besluiten moet onderscheid worden gemaakt tussen het vereiste quorum en de vereiste meerderheid. Om in de eerste plaats besluiten te kunnen nemen, is het van belang dat leden naar de vergadering komen of daarvoor een machtiging aan een ander lid geven.
In de modelsplitsingsreglementen van vóór 2006 is bijvoorbeeld opgenomen dat in een vergadering waarin minder dan 50% van de stemmen vertegenwoordigd is, geen besluiten kunnen worden genomen. Sommige besluiten kunnen slechts worden genomen als een nog hoger percentage van de leden aanwezig of vertegenwoordigd is. Dat is het quorumvereiste: er moet een minimumaantal leden (al dan niet via een machtiging) bij de vergadering aanwezig zijn. In het splitsingsreglement van de VvE staat of en zo ja welk quorum nodig is. In veel VvE’s blijkt het lastig om voldoende leden op de vergadering te laten verschijnen, waardoor een tweede vergadering moet worden uitgeschreven.
Het is dus van belang dat leden naar de vergadering komen om überhaupt besluiten te kunnen nemen. Vervolgens kan een besluit pas worden genomen met tenminste de helft van de uitgebrachte stemmen. Voor het nemen van bepaalde besluiten is een hoger percentage vereist, in welk geval doorgaans ook een hoger quorum geldt (de zogenaamde ‘gekwalificeerde meerderheidsbesluiten’).
Blanco stemmen
Maar soms heb je als lid van de VvE geen uitgesproken mening over een bepaald onderwerp. Als je dan blanco stemt of je onthoudt van een stem, dan laat je in principe de uitkomst van dat betreffende besluit afhangen van de andere leden van de VvE. Jouw aanwezigheid (al dan niet door het afgeven van een machtiging) is dan dus alsnog van belang, omdat deze aanwezigheid meetelt voor ‘het quorum’ en daardoor besluiten kúnnen worden genomen.
Blanco stemmen of je onthouden van een stem heeft wel invloed op het proces. Het verschil hoe deze blanco stemmen en stemonthoudingen vervolgens worden gewogen, kan bepalend zijn voor de uitkomst van de stemming.
Terug naar het voorbeeld: als tien leden aanwezig zijn en vier leden stemmen voor, dan kan worden gezegd dat het besluit niet is aangenomen, omdat niet ten minste de helft vóór heeft gestemd. Dat klopt in dit geval niet.
Wat zeggen de modelsplitsingsreglementen?
In de meeste splitsingsakten is een modelsplitsingsreglement van toepassing verklaard.
In het modelreglement uit 1973 werd al gezegd dat blanco stemmen ‘van onwaarde’ zijn. Later, in de versies van 1983 en 1992, werd duidelijker vermeld dat blanco stemmen alleen van belang zijn voor het bepalen van het quorum. In 2006 en 2017 staat expliciet dat blanco stemmen en stemonthoudingen niet tot de uitgebrachte stemmen worden gerekend.
Wat zegt de rechter?
In 2022 oordeelde rechtbank Gelderland dat stemonthoudingen niet moeten worden meegeteld bij de bepaling of de vereiste meerderheid van de uitgebrachte stemmen is behaald. Indien een lid zich onthoudt van stemming brengt hij zijn stem niet uit, hij stemt immers niet voor en ook niet tegen.
In de praktijk blijkt hier toch geregeld discussie over te zijn. Het gevolg kan dan zijn dat besluiten onterecht als verworpen worden beschouwd. Dat kan flinke gevolgen hebben voor de uitvoering van onderhoud, investeringen of andere belangrijke beslissingen binnen de VvE.
Wordt het trappenhuis geschilderd?
Het is dus belangrijk om als VvE-lid te weten hoe stemmen worden geteld.
In het voorbeeld van eerder gaan we er hier van uit dat een gewone meerderheid nodig is. Met vier stemmen voor, drie tegen, en drie onthoudingen zijn er dus zeven uitgebrachte stemmen. Vier daarvan zijn vóór, dus het voorstel is aangenomen met een meerderheid van vier tegen drie. De drie onthoudingen tellen namelijk niet mee. Was dat wel zo geweest, dan zou het voorstel zijn verworpen: vier vóór, zes niet vóór. Precies om dat soort verwarring te voorkomen, zijn heldere regels nodig.
Dus als je blanco stemt of je onthoudt van stemming, weet dan wat dat betekent. Deze stem mag dan stil zijn, maar ze telt wel – of eigenlijk: niet.
Wilt u meer weten of heeft u vragen over deze column? Neem dan contact op met Laurine van Gemert, Sven van der Klaauw of Marnix Nijenhof. U kunt natuurlijk ook kijken op www.rijssenbeek.nl of een digitaal bezoek brengen aan onze Kennisbank waar wij eerder over blanco stemmen en stemonthoudingen schreven.
